Nijer‘deki darbeye karşı çıkan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) üyesi ülkelerin, 30 Temmuz’da Nijerya’nın başkenti Abuja’da yaptıkları olağanüstü zirvede askeri cuntaya Cumhurbaşkanı Bazum’un salıverilmesi ve yeniden görevine dönmesi için verdiği süre bugün doldu. Nijer‘de 26 Temmuz’daki darbenin ardından cuntaya desteğini göstermek isteyen on binlerce kişi ülkenin en büyük stadyumunu doldurdu.
SÜRENİN DOLMASINA SAATLER KALA GÜÇ GÖSTERİSİ
Niamey’de darbe destekçileri, Vatanı Koruma Ulusal Konseyi’nin (CNSP) çağrısıyla, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) cuntaya verdiği sürenin dolmasına saatler kala General Seyni Kountche Stadyumu’nda toplandı.
STAT TAMAMEN DOLDU
Yaklaşık 30 bin kişi kapasiteli stadyum tamamen dolarken CNSP üyeleri de gövde gösterisi yaptı, dakikalarca alkışlandı. CNSP’nin önde gelen isimlerinden Mohamed Toumba, burada yaptığı konuşmada, yönetimi bırakmayacaklarının altını çizerek ” Nijer‘in ilerlemesine karşı çıkanların Makyavelist planlarının” farkında olduklarını söyledi.
“BATIYA KARŞI ÇARE WAGNER”
Nijer‘de 1974’te ülkenin kurucu Cumhurbaşkanı Hamani Diori’yi deviren darbeci General Seyni Kountche’nin adını taşıyan stadyumda, Nijer bayraklarının yanı sıra Rus bayrakları ve “Wagner+Rusya: Özgürlük”, “Batıya karşı çare Wagner”, “Wagner: Güvenlik, itibar ve güç” yazılı dövizler de dikkati çekti.
CUNTAYA VERİLEN SÜRE GECE YARISI DOLDU
ECOWAS’ın 30 Temmuz’da askeri cuntaya Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un serbest kalması ve yeniden görevine dönmesi için verdiği 7 günlük süre, gece yarısı doldu. ECOWAS, bu sürede taleplerinin karşılanmaması durumunda askeri müdahale dahil her seçeneği değerlendireceklerini duyurmuştu.Askeri müdahale ihtimali, Batı Afrika’daki diğer cunta hükümetlerinin tepkisini çekmişti.
Yönetimde askerlerin olduğu Burkina Faso ve Mali, yayımladıkları ortak bildiride, Nijer’e askeri müdahalenin kendilerine savaş açmak anlamına geldiği konusunda ECOWAS’ı uyarmış, Gine de cuntaya destek açıklamasında bulunmuştu.
Senegal, Fildişi Sahili, Benin ve Nijerya ise üyesi oldukları ECOWAS’ın askeri müdahalesini destekleyeceklerini açıklamıştı. ECOWAS üyesi olmayan bölge ülkeleri Cezayir, Libya, Çad ve Moritanya da ECOWAS’ın askeri operasyonunu desteklemediklerini duyurmuştu.
Darbe sonrası geçiş hükümetinin başına geçen Muhafız Alayı Komutanı General Tchiani (sağda)
NE OLMUŞTU?
Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Abdurrahmane (Ömer) Tchiani, 28 Temmuz’da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlenerek geçiş hükümetinin başına geçti.
Bir grup askerin devlet televizyonunda darbe bildirisini okuduğu an
NİJER DÜNYANIN EN BÜYÜK URANYUM ÜRETİCİSİ
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Tek başına küresel uranyum arzının yüzde 43’ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan’ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.
Nijer Cumhurbaşkanı Bazum’un darbeden sonra görüntülendiği ilk kare (sağda)
FRANSA 1970’TEN BU YANA NİJER’DEN URANYUM TEDARİK EDİYOR
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Fransız devletine ait nükleer enerji şirketi Orano, eski ismiyle “Areva”, Nijer devletiyle Sahra Çölü’nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden sahasını işletiyor.
NİJER, FRANSA’NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ KONUMUNDA
Euratom Tedarik Ajansına (ESA) göre, Nijer, 2005-2020 döneminde, Kazakistan ve Avustralya’nın ardından arzın yüzde 19’unu karşılayarak Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyor. Uranyum tedarikinde sadece Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor. Buna karşın Avrupa Birliği (AB), uranyum ihtiyacının yüzde 25’ini Nijer’den karşılıyor. Nijer, Kazakistan’ın ardından AB’nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.
AFRİKA VE BATI ÜLKELERİNDEN ÇAĞRI
Afrika ülkeleri, Batılı ülkeler ve uluslararası örgütler Bazoum’un serbest bırakılması ve demokrasinin yeniden sağlanması çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Cumhurbaşkanı Bazoum’a “tereddütsüz destek verdiklerini” söyledi. Birleşmiş Milletler ülkeye yardım göndermeye devam edeceğini bildirdi. Avrupa Birliği (AB) ise Nijer’e mali desteğini ve ülkeyle olan güvenlik işbirliğini askıya aldı.
Nijer ve Nijer’i destekleyenler kırmızı, ECOWAS ülkeleri ise gri renkle boyanmış.
