İstanbul Bu Hafta Diplomasi Arenası Olacak
Diplomatik kaynaklardan alınan bilgiye göre, bu hafta İstanbul yine diplomatik görüşmelere ev sahipliği yapacak.
İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya arasındaki nükleer müzakerelerin Cuma günü İstanbul’da gerçekleştirileceğini belirten diplomatik kaynaklar, aynı zamanda Rusya ve Ukrayna arasındaki görüşmelerin de bu hafta içinde İstanbul’da yapılacağını öngörüyor.
İran’ı Temsilen Dışişleri Bakan Yardımcıları Katılacak
İran devlet televizyonuna göre, İran ülkesi, 2015’te imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının talebi üzerine yeni bir nükleer görüşme turunu kabul etti.
25 Temmuz Cuma günü İstanbul’da gerçekleştirilecek nükleer görüşmelere İran’ı temsilen dışişleri bakan yardımcıları Mecid Tahtrevançi ve Kazım Garibabadi katılacak.
İran ile Avrupa ülkeleri İngiltere, Fransa ve Almanya arasındaki nükleer anlaşmanın E3 olarak bilinen tarafları, 16 Mayıs’ta yine İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelmişti. Taraflar, ABD ile İran arasında devam eden müzakereler sırasında görüşmelerin devam etmesi konusunda anlaşmıştı.
İsrail’in Saldırıları Sonrası Müzakere Süreci Kesilmişti
İran ile ABD arasındaki müzakere süreci sürerken, İsrail 13 Haziran’da İran’a saldırı başlatmış ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci kesilmişti.
2015’te imzalanan nükleer anlaşma ile kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik mekanizması (snapback)” adı verilen maddenin, Avrupa ülkeleri tarafından uygulanmasından endişe eden İran, mekanizmanın süresinin 18 Ekim’de sona ereceğinden kaygı duyuyor.
2015’teki Nükleer Anlaşma ve “Tetik Mekanizması”
İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında imzalanan nükleer anlaşma, İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlayan bir anlaşma olarak biliniyor. ABD, 2018’de bu anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yeniden yaptırımlar uygulamıştı. Avrupalı ülkeler, ABD’nin yaptırımlarının telafi edilmesi için önlemler almış ama sonuç alınamamıştı.
İran, ardından bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini durdurmaya başlamış ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti. İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uyarıda bulunmuş, İran’a anlaşmayı ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarının geri getirilebileceği “snapback” maddesini etkin hale getirme tehdidinde bulunmuştu.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temelini bozdukları” ve “anlaşmadaki rolünü yitirdikleri” için mekanizmayı etkinleştirebilecek yasal dayanaklarının olmadığını ifade etmişti.
