James Webb Uzay Teleskobu, ‘Galaksi Katili’ kara delik keşfetti
Cambridge Üniversitesi öncülüğünde uluslararası bir ekip, Webb Teleskobu ile Büyük Patlama’dan iki milyar yıl sonrasında oluşan bu galaksiyi inceledi.
Merkezinde süper kütleli bir kara deliğe sahip olan bu galaksi, “sönmüş” bir haldeydi, yani yeni yıldız oluşumu büyük ölçüde durmuştu.
Kara deliğin, galaksiden yüksek hızda gaz fırlattığı ve bu durumun yeni yıldız oluşumunu durdurduğu keşfedildi.
Araştırma ekibinin ortak lideri Dr. Francesco D’Eugenio, “Önceki gözlemlerimize dayanarak, bu galaksinin yıldız oluşumunu durdurduğunu biliyorduk ve bunun kara delik ile ilişkili olduğunu tahmin ediyorduk. Ancak Webb’e kadar bu ilişkiyi netleştiremedik” dedi.
Bu galaksi, resmi adı GS-10578 olan ancak gözlemci bilim insanı Pablo’dan esinlenerek “Pablo’nun Galaksisi” olarak adlandırılan büyük bir galaksi.
Yaklaşık olarak Güneş’in 200 milyar katı kütleye sahip olan bu galaksideki yıldızların çoğu, 12,5 ile 11,5 milyar yıl önce oluşmuş.
KARA DELİĞİN ETKİSİZYLE GAZ AKIŞI
Çalışmanın diğer bir ortak yazarı Profesör Roberto Maiolino, “Evrenin bu kadar erken döneminde bu kadar büyük bir ‘ölü’ galaksi görmek ilginç. Yıldız oluşumunu durduran süreç hızlı gerçekleşmiş olmalı” dedi.
Webb Teleskobu ile yapılan gözlemler, galaksinin saniyede bin kilometre hızla büyük miktarda gaz dışarı attığını gösterdi.
Bu hız, gazın galaksinin kütle çekiminden kurtulmasını sağlıyor.
YILDIZ OLUŞUMUNU DURDURAN KARA DELİK
Ekip, kara deliğin galaksinin dışına büyük miktarda gaz fırlattığını ve bunun da yeni yıldızların oluşumunu engellediğini tespit etti.
D’Eugenio, “Bu galaksiyi öldüren kara delik. Galaksiye gerekli olan ‘gıdayı’ keserek yıldız oluşumunu engelliyor,” dedi.
Bu yeni keşif, kara deliklerin galaksiler üzerindeki etkisini daha net bir şekilde ortaya koyarken, bilim dünyası kara deliklerin galaksilerde yıldız oluşumunu nasıl durdurduğunu anlamada bir adım daha ileriye gitmiş oldu.
Araştırmacılar, Atacama Büyük Milimetre/Milimetrealtı Dizisi (ALMA) ile yapacakları yeni gözlemlerin, galakside hala yıldız oluşumu için gerekli olan gazın gizlenip gizlenmediğini ve süper kütleli kara deliğin galaksi çevresinde nasıl bir etkiye sahip olduğunu netleştirmesini bekliyor.
